Cơn bão Corona chủng mới SARS-CoV-2 đang càn quét khắp thế giới và Nhật Bản cũng đang hứng chịu những ảnh hưởng ngày một trầm trọng. Tính đến ngày 9/4, số ca nhiễm Covid 19 tại Nhật đã chạm ngưỡng 4600 người chưa tính số người nhiễm trên du thuyềnDiamond Princessf là 712 người, chính phủ Nhật Bản cũng đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp tại quốc gia này. Ảnh hưởng của corona shock đến nền kinh kế Nhật Bản ngày càng nghiêm trọng trong đó có thị trường lao động, Vậy liệu có Bao nhiêu người Việt Nam đang mất việc tại Nhật ? Tìm hiểu nhé!

Để có cái nhìn khái quát hơn về thị trường xklđ tại Nhật Bản bạn cần hiểu rõ hơn về thị trường lao động trên thế giới. Tính đến tháng 3/2020, tỉ lệ thất nghiệp tại Mỹ ghi mốc 4.4%, con số này cao nhất từ 9/2010 - thời điểm ảnh hưởng của Khủng hoảng tài chính 2008. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin ngày 18/3 đã cảnh báo Quốc hội rằng tỷ lệ thất nghiệp tại nước này có thể tăng lên mức 20%. Bởi chỉ trong 2 tuần sau thực hiện thống kê tháng 3/2020 thì có hơn 10 triệu người xin mới để nhận bảo hiểm thất nghiệp.

Mới đây, Nhật Bản cũng công bố tỷ lệ thất nghiệp của quốc gia này ở mức 2.4% ( tương ứng 1,66 triệu người) tính trong tháng 2/2020 (công bố 31/3/2020). Với mức 2,4% thì chưa nhận thấy có ảnh hưởng của corona shock, tuy nhiên, gần đây khi thống kê trên các kênh tuyển dụng của Nhật, thì số yêu cầu tuyển việc đã giảm đi đáng kể và người ta nói rằng thực sự cơn khủng hoảng thất nghiệp đã bắt đầu. Nhật Bản được xem là quốc gia của công nghiệp dịch vụ, đặc biệt khi ngành dịch vụ hiện chiếm 70% GDP và khoảng 70% lao động toàn Nhật Bản. Đặc biệt khi cơn bão Covid 19 ảnh hưởng trực tiếp tới ngành này đặc biệt là khách sạn, nhà hàng, du lịch v.v. Đặc biệt, so với ngành sản xuất thì lao động không chính quy - hiseiki rodosha ( nghĩa là lao động làm thêm, hoặc nhân viên hợp đồng, phái cử) lại chiếm hơn 70% trong các ngành nhà hàng, khách sạn này.

Theo trong NHK, đại dịch Coron sẽ là một cơn khủng hoảng toàn cầu lớn nhất từ sau CTGT thứ 2 năm 1945. Vì thế, cùng với nỗi lo rằng ngành y tế sẽ thất thủ do thiếu giường bệnh và thiêt bị y tế, thì chính phủ Nhật còn lo lắng sẽ có 1 lượng lớn người lao động ngoài chính quy thất nghiệp.

Người Việt Nam ở Nhật đang ở trong tình hình nào?

Tính đến 10/2019 lượng người Việt Nam ở Nhật là hơn 400.000 người trong đó gần 50% là lao động theo dạng thực tập sinh kĩ năng và gần 33% là lao động theo dạng làm thêm ( visa du học sinh đi làm thêm). Nghĩa là sẽ có gần 83% lao động Việt Nam ở Nhật là lao động không chính quy. Các lao động này chủ yếu làm việc tại các các nhà máy, khu công nghiệp, các quán ăn, khách sạn... nguồn lao động này sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp và cũng không nhận được nhiều sự bảo vệ và hỗ trợ từ chính phủ. Bởi, chính phủ Nhật sẽ ưu tiên hỗ trợ lao động trong nước và lao động chính quy tại Nhật. Về mặt nguyên tắc, các du học sinh phải chứng minh đủ khả năng tài chính mới sang Nhật du học được.  Tuy nhiên, thực tế đâu có nhiều người đủ điều kiện như vậy? Hầu hết các du học sinh Việt đều vừa làm thêm vừa đi học, mang danh du học nhưng " đội lốt" lao động kiếm tiền để gửi về nước. Đối tượng thực tập sinh cũng vậy, rất nhiều người phải vay hàng trăm triệu để sang Nhật lao động trong 3 năm. Vậy chuyện gì sẽ xẩy ra nếu họ bị cắt hợp đồng giữa chừng?
 

Mới đây, Đài NHK đã thực hiện một cuộc phỏng vấn với 5 thực tập sinh Việt Nam từng làm việc cho công ty gia công bề mặt xe hơi về lý do nghỉ việc tại công ty này. Qua phỏng vấn với giám đốc công ty, được biết rằng kể từ sau tháng 2, do đơn đặt hàng từ các bên đối tác giảm nghiêm trọng, nên một phần chuỗi dây chuyền đang tạm ngưng trệ cộng với việc Vũ Hán bị phong tỏa, do đó hầu như công ty không có việc. Chính vì vậy, các TTS làm việc tại đây được nghỉ VÔ THỜI HẠN, điều này đã gây ra khó khăn rất lớn cho việc chi trả các sinh hoạt phí tại Nhật. Vậy nên 5 người đã đơn phương chấm dứt hợp đồng và phải trực tiếp liên hệ với Nghiệp đoàn để tìm kiếm công ty với ngành nghề tương tự. 

Cũng theo NHK Theo khảo sát của 1 công ty tư nhân chuyên đánh giá tín nhiệm, có 42 công ty tại Nhật đã nộp đơn xin phá sản hoặc ngừng kinh doanh do đại dịch vi-rút corona chủng mới khiến doanh thu sụt giảm. Trong số đó, có 19 công ty nộp đơn xin phá sản với số nợ lên tới hơn 10 triệu yên, tương đương khoảng 92.000 đôla Mỹ.
 

Tuy nhiên, bên cạnh những ngành nghề chịu ảnh hưởng trực tiếp như trên, các ngành như điện, ngành nông nghiệp, ngành thực phẩm,.. sẽ ít bị ảnh hưởng do đó những TTS Việt làm trong lĩnh vực này. Hơn nữa, tin vui khi Chính phủ Nhật cũng có động thái hạn chế người lao động bị thất nghiệp bằng cách hỗ trợ tiền lương cho nhân viên, hỗ trợ đối tượng doanh nghiệp có doanh thu bị ảnh hưởng do corona. Đọc ngay: Chính phủ Nhật mở 5 GÓI HỖ TRỢ dành cho TTS Việt trong mùa dịch corona

Với kế hoạch tạm ngừng xuất cảnh cho người lao động đến hết ngày 30/4, bộ Lao động-Thương binh và Xã hội cũng đã yêu cầu các Ban Quản lý lao động Việt Nam ở nước ngoài tuyên truyền, vận động người lao động Việt Nam yên tâm ở lại và chấp hành quy định của nước sở tại về phòng, chống dịch COVID-19, không di chuyển, không đến các địa bàn có dịch COVID-19. Cục xuất nhập cảnh cũng đã thông báo, đối với những trường hợp hết hoặc sắp hết Visa mà không về nước được thì có thể xin gia hạn thêm từng tháng và vẫn xin làm việc được dưới dạng “Tokutei Katsudo” (Hoạt động đặc biệt).